GS.TS Vương Đình Huệ - Chủ tịch Quốc Hội chủ trì buổi tọa đàm

Tham dự Tọa đàm còn có: Chủ nhiệm các cơ quan của Quốc hội, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, đại biểu Quốc hội, đại diện các Ban Đảng, bộ, ngành, cơ quan Trung ương; đại diện một số tổ chức quốc tế tại Việt Nam, các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước, đại diện các doanh nghiệp và các cơ quan thông tấn báo chí. PGS.TS Phạm Hồng Chương - Hiệu trưởng, GS.TS Hoàng Văn Cường - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cùng các chuyên gia kinh tế của Trường đã tham dự và tham luận tại tọa đàm. 

Phát biểu tại tọa đàm, PGS Phạm Hồng Chương - Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân nhấn mạnh đến vấn đề chuỗi cung ứng ngành chế tạo chế biến đã bị gián đoạn một phần do tác động của đại dịch Covid-19. Tác động này thể hiện rõ nhất vào tháng 8 với các đầu mối bị tác động mạnh là ở khu vực TP.HCM, Bình Dương và Đồng Nai. 

PGS.TS Phạm Hồng Chương cho biết, chỉ số của lĩnh vực chế biến, chế tạo vào tháng 8 cho thấy công đoạn hạ nguồn của chuỗi cung ứng (xuất khẩu và bán lẻ) đang bị thu hẹp. Trong khi đó, công đoạn thượng nguồn gồm nhập khẩu có xu hướng mở rộng. 

PGS.TS Phạm Hồng Chương - Hiệu trưởng nhà trường tại tọa đàm

Làm rõ về tác động nghiêm trọng của Covid-19 tới chuỗi cung ứng tại Việt Nam, PGS Hiệu trưởng dẫn minh chứng việc thực hiện giãn cách xã hội kéo dài theo chỉ thị 16 của Chính phủ tại các tỉnh phía nam đã khiến 80% các nhà máy sản xuất dệt may, da giày tại TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, An Giang, Kiên Giang… là những nơi tập trung nhiều doanh nghiệp lớn trong các khu công nghiệp, phải ngừng sản xuất do không đủ điều kiện thực hiện quy chế "3 tại chỗ" và "một cung đường, hai điểm đến".
"Tại các địa phương miền Trung và miền Bắc, các doanh nghiệp trong lĩnh vực dệt may, da giày chỉ hoạt động với công suất 50%-70%, do giãn cách xã hội và thiếu lao động. Khoảng 40% doanh nghiệp có đủ điều kiện và dám thực hiện điều kiện 3 tại chỗ", PGS.TS Phạm Hồng Chương cho biết.

Đánh giá về thực trạng chuỗi cung ứng và khuyến nghị phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, PGS.TS Phạm Hồng Chương cho rằng tác động của dịch Covid-19 và các biện pháp kiểm soát dịch đã và đang tác động lớn đến chuỗi cung ứng.

Nguyên nhân do quan điểm chống dịch lấy phòng hơn chống nên chuyển đổi trạng thái không kịp thời, bị động, có thể là các nhà sản xuất vẫn phải tiếp tục thực hiện các hợp đồng ký kết trước đó. Việc thực hiện giãn cách xã hội thiếu thống nhất ở các địa phương, cộng thêm các chuỗi cung ứng đều có nguyên nhân thiếu lao động, chậm nguồn cung ứng nguyên vật liệu, chi phí tăng cao, lưu thông và dịch vụ logistics bị đứt gãy.

Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân dẫn kinh nghiệm của các nước phương Tây và Mỹ. Cụ thể, họ chấp nhận đẩy nhanh miễn dịch cộng đồng ngay từ đầu và họ chỉ cần chuyển đổi hệ thống y tế sang chữa bệnh cho số ca bị nhiễm mà không đủ sức khỏe phục hồi và giảm thiểu tỷ lệ tử vong.

“Họ đã đặt vấn đề kinh tế lên hàng đầu để giải quyết đại dịch nên có thể nói họ chọn giải pháp ít tốn kém nhất có thể. Trong khi đó, quan điểm tiếp cận chống dịch ở nước ta lấy phòng bệnh, dồn mọi nguồn lực cho khoanh vùng, cách ly, giãn cách … và đang chuyển sang tình trạng miễn dịch cộng đồng mới là rất tốn kém”, PGS Phạm Hồng Chương phân tích.

Ngoài ra, PGS Phạm Hồng Chương cũng lưu ý, dịch bệnh là quy luật tất yếu của cuộc sống, cần có chính sách từ đầu, kể cả đào tạo đội ngũ y tế cộng đồng đủ mạnh, có nhiều kịch bản phản ứng nhanh và có nguyên tắc, chỉ tiêu và quy trình chuyển đổi từ trạng thái từ “phòng bệnh” sang “chữa bệnh”. 

PGS.TS. Phạm Hồng Chương cho rằng, mở cửa cũng cần có chính sách đồng bộ, kế hoạch thống nhất, có bộ tiêu chí đánh giá đủ điều kiện và mở cửa từng bước, linh hoạt trong phản ứng với dịch bệnh. Đồng thời, có các chính sách khuyến khích doanh nghiệp hình thành chuỗi cung ứng ngắn, thay thế nguồn hàng nhằm phát huy mọi nguồn lực trong nước và nguồn tại chỗ, hạn chế sự phụ thuộc quá mức vào nguồn nguyên vật liệu nhập khẩu do bị đứt gãy vì Covid-1.

PGS.TS Phạm Hồng Chương - Hiệu trưởng nhà trường phát biểu tại tọa đàm

PGS.TS Phạm Hồng Chương kiến nghị Chính phủ và chính quyền các địa phương phải rà soát lại toàn bộ các chính sách và biện pháp thời gian qua trong quản lý và điều hành nền kinh tế để sửa đổi, bổ sung kịp thời các chính sách, biện pháp cho phù hợp bối cảnh mới như chính sách thu hút lao động về trở lại sản xuất, chính sách an sinh xã hội đối với người lao động, đặc biệt là chính sách nhà ở cho lao động tại các KCN không thể như trước đại dịch, cần có các chính sách hậu cần, logistics của từng địa phương, thành phố bài bản hơn theo các trung tâm logistics địa phương và được quan tâm tâm đầu tư nhiều hơn như các phương thức vận chuyển, phương tiện vận chuyển, kho hàng, bổ sung mặt hàng dự trữ Quốc gia và nâng tỷ lệ mức dự trữ Quốc gia, điều chỉnh Luật Dự trữ Quốc gia 2013 và xây dựng Chiến lược dự trữ Quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045 cho phù hợp với bối cảnh mới.

Báo cáo khuyến nghị phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

Hiến kế giải pháp phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, PGS.TS Phạm Hồng Chương cho rằng, trước tiên cần thay đổi quan điểm chống dịch. Kế hoạch chống dịch phải đồng bộ, nhất quán mới có thể mở cửa trở lại. Cần đẩy nhanh tiêm vaccine, đặc biệt cho cả ngư dân, nông dân, cho phép sử dụng lao động an toàn, tạo nguồn lao động xanh để doanh nghiệp và các hộ nông ngư nghiệp được quyền thuê lao động, bảo đảm hoạt động trở lại khi đủ điều kiện. Đồng thời, cho phép tự chủ hoạt động và thực hiện phòng chống dịch…